Toe aan een nieuwe keuken? De belangrijkste keuze is het type werkblad. Gaat u voor hout, roestvrij staal, natuursteen, laminaat of misschien wel glas of beton? Kijk en vergelijk.

Een werkblad is zowel de basis als de blikvanger van een keuken. Zelfs een eenvoudige keuken krijgt allure met een mooi aanrechtblad. Daarbij is het bovendien het meest gebruikte onderdeel van de keuken. Alle reden om je te verdiepen in de vele mogelijkheden en materialen. De keuze voor het type aanrechtblad is niet alleen een kwestie van smaak en budget, maar ook van eigenschappen. Elk materiaal heeft zo zijn eigen plus- en minpunten. HUIS heeft ze op een rijtje gezet.

Natuursteen. Tijdloos, functioneel en altijd mooi; die eigenschappen maken natuursteen tot het meest gekozen materiaal voor keukenwerkbladen. Leisteen, marmer, graniet, basalt en Belgisch hardsteen; de verschillende soorten natuursteen hebben elk hun eigen karakter en eigenschappen. De liefhebbers van het gladde, glanzende Belgische hardsteen vinden het ongelijkmatige, ‘vlekkerige’ leisteen waarschijnlijk minder mooi. De landelijke looks van graniet geven een keuken een heel andere uitstraling dan de klassieke schoonheid van marmer. Ga bij de keuze voor natuursteen niet alleen op het uiterlijk af. Sommige soorten natuursteen zijn beter bestand tegen krassen en vlekken dan andere. Ook qua onderhoudsgemak gaan ze niet gelijk op. Zo zijn leisteen en graniet gemakkelijker te onderhouden dan bijvoorbeeld marmer en Belgisch hardsteen.

• Pluspunten:
• – Praktisch en duurzaam; gaat langer mee dan de gemiddelde keuken.
• – Mooi: doet het goed in elk type keuken.
• – Eenvoudig schoon te maken.
• – Tijdloos: natuursteen gaat nooit vervelen.
• Minpunten:
• – Prijs; natuursteen is kostbaar
• – Loodzwaar; een stevige ondersteuning is noodzakelijk, net als plaatsing
•   door een vakman.
• – Vlekgevoelig; uitkijken met zure vloeistoffen zoals frisdrank, fruit en
•   sommige schoonmaakproducten).
• – Onderhoud; sommige soorten natuursteen moeten regelmatig
•    met speciale olie behandeld worden.

Composiet. Composiet is kunstmatig gefabriceerd ‘natuursteen’. Het materiaal is een mix van natuurlijk kwarts (94%) en hars (6%). Voorbeelden van composietaanrechtbladen zijn terrazzo, corian en caesarstone. Composiet is kostbaar in aanschaf, maar wel een degelijke investering. Het heeft dezelfde klasse en eigenschappen als natuursteen, maar is nog praktischer en is nagenoeg onverwoestbaar. Het is ijzersterk en bestand tegen vlekken, krassen en de heetste pannen. Daarbij zijn composiet werkbladen te verkrijgen in honderden kleuren en patronen, als effen werkblad of met een granieten of fantasiestructuur.

•  Pluspunten:
• – Alle voordelen van natuursteen: mooi, tijdloos en praktisch, maar nog
•   sterker, onderhoudsvriendelijker, niet-poreus, kras- en hittebestendig. Minpunten:
• – Prijs; composiet is duur.
• – Net als natuursteen is composiet zwaar; het vraagt om een stevige
•   ondergrond en een vakman voor de installatie.

Roestvrij staal. Bijna elke professionele kok zweert erbij: een roestvrijstalen werkblad. Het is praktisch in gebruik en vrijwel onverwoestbaar. Daarbij is een aanrecht van roestvrij staal prachtig om te zien. Om die reden is het materiaal ook geliefd bij menig thuiskok. Professional of amateur; het is lekker werken op een roestvrijstalen werkblad. Het materiaal is waterafstotend en hittebestendig. Een hete pan kun je rechtstreeks op het aanrecht kwijt en je kunt naar hartenlust kokkerellen én knoeien. Na afloop is alles zo weer schoongemaakt. Voor het snijden van groente en vlees is het gebruik van een snijplank wel een aanrader; roestvrij staal is weliswaar ijzersterk, maar niet krasbestendig. Ook vingerafdrukken laten direct hun sporen na; maar die zijn zo weggepoetst met een doekje met wat olie.

• Pluspunten:
• – Praktisch: sterk en duurzaam, hittebestendig en hygiënisch.
• – Veelzijdig: verkrijgbaar in verschillende structuren en afwerkingen: van mat
•   tot hoogglans.
• – Makkelijk in onderhoud: schoonmaken met water en ontvettende zeep.
• – Professionele, robuuste uitstraling.
• Minpunten:
• – Prijs: RVS van goede kwaliteit is duur!
• – Lawaaierig: bestek, glaswerk en pannen klinken hard op RVS.
• – Vlekkerig: vette vingers zie je meteen, maar zijn wel zo weg te poetsen.
• – Krasgevoelig: werken met een snijplank is een must.

Hout. Een houten aanrechtblad is warm, sfeervol en wordt mooier met de jaren. Dat laatste geldt overigens alleen voor de betere – en dus duurdere – houtsoorten. Hardhout is een aanrader, zeker als het ook nog het FSC-keurmerk draagt. Een houten werkblad vraagt om een beschermende laag en regelmatig onderhoud. Een laklaag moet jaarlijks worden bijgewerkt, een afwerklaag van olie veel vaker: zeker vier keer per jaar. Toch geven veel mensen de voorkeur aan een afwerklaag van olie. Geolied hout is beter bestand tegen hitte en wordt mooier oud. Perfectionisten zullen waarschijnlijk moeite hebben met een wat doorleefd effect, maar met regelmatig onderhoud en het gebruik van snijplanken kun je de tijd aardig stilzetten.

• Pluspunten:
• – Enorme keuze uit houtsoorten en kleurstellingen: van heel licht hout (beuk,
•   spar, iep), honingkleurig (esdoorn, teak) tot uitgesproken donker (wengé en
•   donker eiken).
• – Warm en sfeervol.
• – Vormt mooi contrast met koele kleuren en materialen.
• – Redelijk makkelijk te verwerken en te plaatsen, ook door een handige doe-
•   het-zelver.
• Minpunten:
• – Kras- en vlekgevoelig; uitkijken met scherpe voorwerpen, hete pannen en
•   bijtende schoonmaakmiddelen.
• – Risico van kromtrekken; zeker met centrale verwarming in de buurt.
• – Regelmatig onderhoud; eenmaal per jaar lakken of vier keer in de olie
•   zetten.
• – Kans op zichtbare naden; bij niet goed gelijmd hout kunnen de naden open
•   gaan staan.

Glas. Werkbladen van gehard glas zijn betrekkelijk nieuw. Ze duiken vooral op in moderne designkeukens, in de meest uiteenlopende uitvoeringen: mat of glanzend, transparant of in kleur, egaal of bewerkt. Een spiegelende glasplaat zorgt voor een prachtige weerkaatsing van het licht: daglicht of kunstlicht. Behalve heel erg mooi, is een aanrecht van glas ook uitgesproken praktisch. Het is hittebestendig, waterafstotend en bijzonder hygiënisch. Bovendien is glas heel makkelijk schoon te maken met een doekje en wat ontvettende glasspray. Toch heeft een glazen werkblad niet alleen maar voordelen: het kan wel krassen. Het gebruik van onderzetters en snijplanken is dus geboden. Daar tegenover staat weer dat het koele glas ideaal is voor de bereiding van deeg.

• Pluspunten:
• – Op en top design: strak, glanzend en – vooralsnog – vrij origineel.
• – Hygiënisch; glas is niet poreus en daarom kan vrijwel elke vlek eenvoudig
•    verwijderd worden.
• – Geen onderhoud, wel een paar keer dag even schoonlappen.
• – Mooie weerkaatsing van het licht.
• Minpunten:
• – Prijs: een glazen aanrecht is een behoorlijke investering.
• – Krasgevoelig; om krassen te voorkomen zijn onderzetters en een goede
•   snijplank broodnodig.
• – Montage is werk voor de vakman.

Beton. Beton als keukenwerkblad wint in hoog tempo terrein. Saai en grauw? Niet op het aanrecht. Beton bewijst zich in steeds meer trendy keukens als een werkblad dat even stijlvol als praktisch is. Door de vele soorten kun je met beton alle kanten op: glad en verfijnd, grof en robuust, tijdloos grijs of in elke gewenste kleur. Ook is het betonnen werkblad leverbaar in verschillende diktes. Het plaatsen van het werkblad is wel werk voor een professional. Net als het aanbrengen van een speciale coating die ervoor zorgt dat het materiaal water- en vuilafstotend is; het bijwerken van die laag is een klus die je zelf kunt doen. Een betonnen werkblad combineert prachtig met een roestvrijstalen spoelbak, maar het is ook mogelijk om de spoelbak ook in beton te laten uitvoeren. Het resultaat: een prachtig aanrecht uit een stuk.

• Pluspunten:
• – Origineel, sterk en praktisch.
• – Keuze uit verschillende uitvoeringen, kleuren en stijlen; van grof tot
•   superfijn.
• – Eenvoudig schoon te maken.
• – Goed voor zorgeloos kokkerellen; hittebestendig en redelijk krasongevoelig.
• Minpunten:
• – Prijs: afhankelijk van wensen en uitvoering kan beton aardig kostbaar zijn.
• – Hard; wat op het aanrecht valt, zal breken.
• – Loodzwaar; een betonnen werkblad vraagt om een stevige ondergrond.
• – Zelf plaatsen is er niet bij, een vakman moet het werk doen.

Laminaat. Gelamineerde aanrechtbladen zijn voordelig, praktisch en verkrijgbaar in oneindig veel kleuren en patronen. Daarbij zijn dit soort werkbladen makkelijk te zagen en te verwerken. Ook een handige amateurklusser kan ermee uit de voeten. Nog een voordeel: een gelamineerd werkblad vergt weinig onderhoud. Toch is er ook nog wel wat af te dingen op dit materiaal. Laminaat is van plastic en daarmee niet zo duurzaam als hardere materialen. Zeker op plekken waar het materiaal met water in aanraking komt bestaat de kans dat de deklaag gaat wijken. Laminaat is er in vele kwaliteiten. Bij de duurderde soorten is het risico van opkrullende naden en randen veel geringer, maar daar betaal je dan ook weer meer voor.

• Pluspunten:
• – Voordelig in aanschaf.
• – Verkrijgbaar in talloze kleuren en patronen.
• – Onderhoudsvriendelijk, water- en vuilafstotend
• – Stelt weinig eisen aan ondergrond.
• – Vrij makkelijk te plaatsen.
• Minpunten:
• – Niet zo duurzaam; dit geldt zeker voor de goedkopere soorten.
• – Laminaat van mindere kwaliteit kan er goedkoop uitzien.

Mooie combinaties. Om echt plezier van je keuken te hebben moet je een aanrecht kiezen waar je graag naar kijkt en waar je lekker op kunt werken. Een aanrecht heeft veel verschillende functies, en elk materiaal heeft zo zijn eigen plussen en minnen. Komt u er niet uit, denk dan eens aan een combinatie van materialen. Hout combineert prachtig met koele, harde materialen als roestvrij staal, glas of natuursteen. Wie liever een aanrecht uit een stuk heeft, maar ook graag onbekommerd groente en vlees wil snijden, kan de aanschaf van een apart hakblok overwegen. Is uw keuken aan de kleine kant? Kijk of het mogelijk is om het werkblad aan de zijkant van de keukenkastjes of een kookeiland te laten doorlopen. Zo creëert u extra werkruimte en met wat (bar)krukjes erbij heeft u meteen een gezellig zitje.

HUIS, najaar 2010, uitgave Service Productions, coördinatie: Sarah Saarberg concept/copy, foto’s: Erbi, tekst: Moniek Moorman