De inzetbaarheid van acteurs is de afgelopen jaren behoorlijk veranderd. Reden voor Kemna Casting, een van de meest toonaangevende Nederlandse castingbureaus, om de inschrijfeisen aan te passen. Wat blijft, is de behoefte aan echt talent. Casting Director Janusz Gosschalk over de permanente zoektocht naar nieuw talent en de kick van het vinden.

De tijd dat alle belangrijke rollen in speelfilms en televisieseries naar een handjevol dezelfde acteurs ging is voorbij. Er worden meer speelfilms en televisieseries gemaakt, en er zijn dus meer rollen te vergeven, maar er is in Nederland ook meer ruimte voor de ‘allround’ performer. Acteur Daan Schuurmans kan zonder gezichtsverlies een spelprogramma presenteren. Wendy van Dijk – toch van huis uit tv-presentatrice – verschijnt regelmatig op het witte doek, evenals Daphne Bunskoek en cabaretier Theo Maassen. En ook voormalig soapster Katja Schuurman doet het al jaren goed op het toneel. “De afgelopen vijf tot tien jaar hebben er enorme veranderingen plaatsgevonden in de film- en tv-wereld,” vertelt Janusz Gosschalk, Casting Director en mededirecteur van Kemna Casting. “Ook in de toneelwereld gaat het niet alleen meer om mensen met een gedegen toneelachtergrond. Naast Pierre Bokma staan ook Georgina Verbaan en Cas Jansen op het toneel. Daarbij zijn er ook veel meer tv-series bij gekomen. Wij doen nu de casting voor tien tv-series die tegelijkertijd lopen. Dan wil je niet steeds dezelfde gezichten voorbij laten komen. Aan de andere kant heb je ook altijd bekende sterren nodig. Zeker voor commerciële speelfilms. Een bekende naam die zo’n film kan dragen, waar het grote publiek op af komt helpt ook zeker in de publiciteit.”

Ontdekking. De portretten van die publiekstrekkers vullen de wanden van het Amsterdamse kantoor van Kemna Casting. Halina Reijn hangt naast een piepjonge Monique van de Ven. Rutger Hauer hangt zij aan zij met Johnny de Mol en Hanna Verboom. Vanaf de filmposter van Zwartboek kijkt Carice van Houten je glimlachend aan. Carice heeft in het echt ook alle reden om te lachen. Ze heeft net de filmopnamen voor Valkyrie met Tom Cruise achter de rug en is momenteel met Leonardo di Caprio aan het draaien in Marokko voor Body of Lies. Aansluitend volgen de opnamen voor Repossession Mambo met niemand minder dan Jude Law. Allemaal hoofdrollen! Maar Carice schittert ook in Alles is Liefde, de film waar Kemna Casting niet alleen een heel ‘blik’ bekende acteurs voor heeft opengetrokken, maar ook coproducent van is. De film is vandaag (11 oktober 2007) in première gegaan. Op de directiekamer van Job en Janusz Gosschalk  staan grote boeketten bloemen voor de filmposter waarin Carice – heel toepasselijk – als levensgroot cadeau staat afgebeeld. Carice is ook letterlijk een cadeautje voor een Casting Director. Janusz: “Voor haar allereerste rol is ze door Job (Gosschalk, red.) gecast, ze zat toen nog op de toneelschool. Maar als dat niet gebeurt was, was zij er ook wel gekomen,” relativeert hij nuchter. “Echt talent komt altijd bovendrijven, maar het is natuurlijk wel de kick om iemand als eerste te ontdekken.”

Zoektocht. Bij Kemna Casting staan in totaal zo’n 17.000 kandidaten ingeschreven. Toch is het bureau doorlopend op zoek naar nieuw talent. Janusz: “Daarom bezoeken we veel theater- en toneelvoorstellingen, ook die van kleine theatergroepen. Op de toneelopleidingen kijken we al naar de eerstejaars studenten en volgen we ze hun hele verdere schoolperiode. En we hebben natuurlijk ons eigen bestand.” Dat bestand is indrukwekkend groot. Mede te danken aan de wat soepelere inschrijfeisen. Janusz: “Tot een paar jaar geleden was een afgeronde professionele toneelopleiding bij ons echt een vereiste. Daar zijn we afgestapt. We doen ook de casting voor bijvoorbeeld commercials waar het soms meer om het uiterlijk gaat dan om acteerkwaliteiten. Daarbij zijn er nu meerdere manieren om tot acteur opgeleid te worden dan alleen de toneelschool. Er zijn particuliere opleidingen voor tv en theater en vele workshops, onder andere onze eigen workshops. We sturen dus niet meer om de haverklap iemands spullen terug, maar we zijn nog wel kritisch. We moeten wel echt iets in iemand zien.”

Intuïtie. Bekend of onbekend talent, voor bijna elke grote rol moet eerst auditie worden gedaan. De uiteindelijke keuze wordt gemaakt door de regisseur en de producent, maar het is de taak van de Casting Director om voor elke auditie steeds de beste kandidaten te selecteren. Hoe doe je dat? Janusz: “Casting is vooral een vak van intuïtie. Natuurlijk moet je ook veel namen en gezichten kennen, maar dat leer je in de praktijk. Dramaturgische kennis is ook van belang. Als je een script leest, moet je je er meteen iets bij voor kunnen stellen. Het belangrijkste is kunnen zien wat iemand in zich heeft. Dat is niet bij iedereen meteen even duidelijk. Het gaat ook niet alleen om talent op zich. Het gaat om de combinatie van de persoon voor die bepaalde rol, maar ook om de wisselwerking met de andere acteurs. Alles moet kloppen.”

De kick van het casten. “Bij casting gaat het niet alleen om tien rollen die elk op zich goed ingevuld moeten worden, maar ook dat je een groep mensen samenstelt die het geheel naar een hoger plan trekken. Soms kan een wat mindere acteur in een bepaalde setting een beter resultaat opleveren dan alleen maar de tien beste acteurs voor hun rol. Dat moet je voor elkaar zien te krijgen. Of het nu voor een televisieserie, film of toneelstuk is. De balans moet goed zijn. Het moment dat je voelt dat het iets heel bijzonders kan gaan worden, is geweldig.”

<in kader>De ‘Gossies’ van Kemna Casting. Kemna Casting houdt zich bezig met de casting van films, televisieseries, theaterproducties, musicals, bedrijfsfilms, commercials en speciale projecten. In ongeveer elk genre. Van grote publieksfilms tot kleine arthouse producties, voor dagelijkse televisieseries tot aan kwaliteitsdrama en toneelproducties. De oprichter van Kemna Casting, Hans Kemna, begon het bureau eind jaren zestig. Hij maakte van casting voor acteurs een professioneel beroep. In 2005 ontving Kemna een gouden kalf voor zijn enorme bijdrage aan de Nederlandse filmcultuur. In 2000 droeg hij het bedrijf over aan Job Gosschalk. In dezelfde periode begon Janusz Gosschalk (de neef van Job) om te kijken of casting hem misschien beter zou liggen dan zijn psychologiestudie. Dat bleek zo te zijn. Janusz groeide in enkele jaren tijd van ‘jongste bediende’ tot Casting Director. In 2005 trad Janusz toe tot de directie van Kemna Casting. Gosschalk & Gosschalk dus, maar de naam Kemna Casting blijft.

<in kader>Van Alles is Liefde tot Zwartboek. Het is onmogelijk om een korte opsomming te geven van alle projecten van Kemna Casting. Een kleine greep uit de tv-series: ‘De Co-assistent, Voetbalvrouwen, Flikken Maastricht, Grijpstra en de Gier, ’t Schaep met de vijf poten, Lotte,  Stellenbosch en Vuurzee. Enkele films: Madelief, Kruimeltje, De Poolse bruid, Costa, de film, Wild Romance, Volle maan, Oesters van Nam Kee en natuurlijk Alles is Liefde en Zwartboek. Meer informatie op www.kemnacasting.nl

Topics, november 2007, magazine StarJob, reclamebureau: Campaigns&Results, foto: Kemna Casting, tekst: Moniek Moorman